De 'Spaarbank' en hotel 'Gemeentehuis'
Sinds de oprichting van de 'Vereniging der Leden van het Genootschap der Nijverheid te Onderdendam afdeling Beerta' zijn de vergaderingen gehouden in 'Hotel Café Restaurant Gemeentehuis' te Beerta. Aanvankelijk vinden daar ook de zittingen van de spaarbank plaats. De naam is te danken aan het aangebouwde gemeentehuis dat aan de oostzijde ligt.
De spaarbank is in 1843 opgericht door de afdeling Beerta van het 'Genootschap ter Bevordering der Nijverheid in de Provincie Groningen'. Het bestuur van de spaarbank brengt jaarlijks verslag uit aan het Genootschap. Tweemaal per jaar worden zittingen gehouden; het bestuur bestaat voornamelijk uit herenboeren. Rond 1900 verandert de naam van het genootschap in 'Groninger Maatschappij van Landbouw en Nijverheid'. De bank in Beerta valt onder de afdeling Nijverheid. Nieuwe statuten worden gemaakt. In 1911 wordt de bank een eigen Stichting. Het aantal zittingen wordt uitgebreid. In 1942/1943 wordt de Spaarbank gedwongen lid van de 'Nederlandse Spaarbankbond' [1].
De spaarbank is van oudsher eigenzinnig: aan bemoeienis en inmenging heeft men geen behoefte. Een fusie wordt aanvankelijk afgewezen. De omstandigheden en hoge eisen betreffende reservekapitaal dwingen de commissarissen hun standpunt te herzien. In 1990 fuseert men met de 'Stichting Bondsspaarbank' te Appingedam. Een nieuw bankgebouw verrijst aan het Vrijheidsplein in Appingedam.
De eerste kastelein van hotel Gemeentehuis
De eerste kastelein is Beno Berends Craker, geboren 28 juli 1801 te Beerta, gehuwd met Jantien Klaassens Reinink, geboren 3 maart 1806 te Beerta. Zij beheren het hotel van 1842 tot 1865. Craker is tevens koopman. Ook is hij van 1842 tot 1865 secretaris van de afdeling Beerta en van 1843 tot 1871 secretaris van de Spaarbank Beerta. In 1966 wordt het 125-jarige bestaan van de afdeling Beerta gevierd. Eigenaar van 'Hotel Gemeentehuis' is dan Gerlof Hulshof, geboren 25 mei 1923 te Onstwedde. Hij huwt voor de tweede keer op 16 juni 1973 te Beerta met Esselina Nieboer, geboren 5 januari 1945 te Winschoten. Uit zijn tweede huwelijk worden Berend Wiard geboren op 7 november 1971 te Winschoten en Roelof, geboren 20 januari 1973 ook te Winschoten.
Hotel Gemeentehuis Beerta in het nieuws
Het complex van café, restaurant en hotel is vanaf het begin van zijn bestaan volop in trek bij de Beersters, maar ook in de omgeving heeft het een goede naam weten op te bouwen. Omdat het ook een aangebouwde zaal heeft, worden er tal van activiteiten georganiseerd. Veilingen en boeldagen vinden er ook plaats zoals bijvoorbeeld op 19 maart 1932 als op verzoek van de erven Harm B. Smith, publiek wordt verkocht 'eene Behuizing'. Daarin is sinds 1846 'eene vergunningszaak voor den verkoop van wijnen en sterken drank' gevestigd. De behuizing wordt verkocht met erf en tuin, gelegen kadaster Beerta, sectie 1 nummers 674 en 675, geheel groot 12.30 aren, vrij en eigen grond [12].
Uitbreiding
Hulshof breidt de hotelaccommodatie uit en wijzigt de ingang van de voorkant naar de westzijde. In 1979 verkoopt hij het hotel aan de familie Van Rijnberk-Reinink. Cornelis Theodorus van Rijnberk is geboren 25 november 1936 te Apeldoorn en gehuwd op 30 augustus 1961 te Dalfsen met Johanna Josephina Maria Reinink geboren 30 maart 1933 te Lemelerveld. Uit dit huwelijk wordt Henrika Maria geboren op 11 januari 1968 te Apeldoorn. Zij huwt op 22 april 1994 te Winschoten Tiem Lulofs, geboren 27 mei 1963 te Enschede. Zij wonen in Scheemda. Zij werkt bij de dienst van de gemeente Winschoten als hoofd van het bureau financieel beleid.
Bijeenkomsten en feesten
In de periode dat de 'Boerenpartij Hendrik Koekoek' en de NVV-landarbeidersleider Sake van der Ploeg elkaar 'naar het leven staan' wordt er in hotel 'Gemeentehuis' een debat georganiseerd. Daarvoor geven zich meer dan 500 personen op. Omdat de zaal slechts 300 zitplaatsen telt, moeten velen worden teleurgesteld [5].
Op 10 juni 1967 kondigt 'Hotel Gemeentehuis, 't Trefpunt van Beerta' een dansavond aan 'na herhaald verzoek' met de 6-persoons band The Beating Skylarks. Iedere tiende bezoeker ontvangt een vrijkaart voor de dansavond in september met Ria Valk en Trea Dobbs [10]. Daaróór op Eerste Paasdag (26 maart 1967) heeft hotel 'Gemeentehuis' het zelfs gepresteerd om Cuby and the Blizzards naar Beerta te halen, samen met Harry Muskee en Eelco Gelling. Dat lukt nog net voordat ze naar Engeland vertrekken om daar een plaat te gaan maken met de Ierse zanger Morrison [11].
In 1967 worden er meerdere dansavonden georganiseerd. Zo lezen we dat op zaterdag 23 september om half acht er een 'feest, dans en amusement m.m.v. het all-round orkest 'The Moodmakers' zal plaatsvinden (later wordt dat Ellen and the Moodmakers) en al een week later op 30 september komen The Mixers naar Beerta [14]. Regelmatig komt Hotel Gemeentehuis Beerta in het nieuws. Op 6 januari 1968 wordt er een dansavond georganiseerd met 'het toporkest First Move' en op 28 januari van dat jaar 'op veler verzoek The RO-D-YS'. Drummer is dan Ben Groen [15].
Het hotelgedeelte van het complex is in trek bij Duitsers die er overnachten als tussenstation terug naar Duitsland. In september 1968 vindt een noodlottig ongeval plaats. Uwe Bergeert, een Duits jongetje van 2 ½ jaar oud, valt uit een raam van het hotel vier meter naar beneden en overlijdt in de nacht van 12 op 13 september in het ziekenhuis van Groningen.
'Hotel Gemeentehuis' te Beerta beschikt over een ruime zaal met toneel/podium. Daardoor vinden er ook allerlei bijeenkomsten plaats van de gemeente die niet in het gemeentehuis kunnen plaatsvinden. Particulieren vieren daar hun bruiloftsfeest en als er informatie gegeven moet worden over de ruilverkaveling 'Beerta' en Nieuw Beerta, nodigt de plaatselijke commissie voor de ruilverkaveling 'Beerta' alle belangstellenden uit in hotel 'Gemeentehuis'. De voorzitter van de commissie is in die tijd J.S.I. van der Wal en de secretaris N.P. Dijkema [3].
Heintje mag niet optreden in Beerta
Uitbater G. Hulshof probeert het onderste uit de kan te halen door de bezoekers in de watten te leggen met velerlei festiviteiten. In februari 1968 heeft hij een optreden gepland van de gevierde jonge zanger Heintje, begeleidt door accordeonist Addie Kleingeld, tevens producer en Heintje en Gert en Hermien Timmerman.
De Arbeidsinspectie gooit echter roet in het eten. Heintje mag niet in Beerta optreden. Vijf weken voor het feest zijn er al 800 kaarten verkocht. Hulshof kan zoveel mensen niet bergen en daarom vertrekken er bussen vanuit Beerta op 28 september 1968 naar Mariënhaven, tussen Emden en Norden in Duitsland, naar een zaal die 1800 bezoekers kan herbergen. In Duitsland heeft de Arbeidsinspectie schijnbaar geen vat op Heintje. De zaal is volkomen uitverkocht en buiten blijven mensen staan die ook graag naar binnen willen [17].
Een lunch in restaurant 'Het Gemeentehuis'
Eind jaren zestig van de vorige eeuw lopen twee studenten van de PABO/kweekschool uit Winschoten stage op de eenmansschool in Beerta-West. Tussen de middag gaat de deur op slot en vertrekken Harm Hillinga en zijn toenmalige vriend Eltjo de Lange naar het centrum van Beerta. Ze treden het restaurant van Hulshof binnen en bestellen koffie en een uitsmijter. Hulshof bedient de beide jongelingen zelf en schrijft na afloop een rekening, zodat ze de kosten kunnen declareren. Dat laatste is niet het geval, maar het is in ieder geval goed bedoeld. Hij vraagt of de 'luns' goed heeft gesmaakt en houdt de deur open zodat beiden weer kunnen vertrekken.
De familie Van Rijnberk
De familie Van Rijnberk is eigenaar van 1979 tot 1992. In 1981 vinden enkele aanpassingen plaats in verband met de brandpreventie. In 1982 wordt lambrisering aangebracht in de grote zaal. In 1983, 1984 en 1985 laat Van Rijnberk het café-restaurant en de 32 hotel kamers renoveren.
Het aangebouwde gemeentehuis is erg klein. Als op 19 juni 1981 de heer F. Smith, chauffeur wegwerker, na een dienstverband met 24 ½ jaar afscheid van de gemeente neemt, wordt hem een receptie aangeboden in Hotel 'Gemeentehuis'. J.G. Voslamber is dan burgemeester en M.G. Dekker loco-secretaris [2].
'Het Gemeentehuis' is geen kroeg
Als in 1982 een krant vermeldt dat de nieuwe burgemeester van Beerta wordt voorgesteld 'in de kroeg 'Het Gemeentehuis' te Beerta', schiet dat de uitbater in het verkeerde keelgat. In het Parool van 4 maart 1982 schrijft zijn broer Dick van Rijnberk het volgende: 'Géén kroeg. Ik citeer uit uw verslag onder meer: "De nieuwe CPN-burgemeester van Beerta wordt voorgesteld aan het voltallige gemeentebestuur", en nu komt het: "verzameld in de kroeg 'Het Gemeentehuis' in Beerta.
Afscheid van de burgemeester
Ook het afscheid van burgemeester Voslamber wordt in hotel 'Gemeentehuis' gehouden voor ingezetenen, vertegenwoordigers van verenigingen en andere individuele personen. De communist Koert Stek is dan loco-burgemeester en M.G. Dekker nog steeds loco-secretaris [4].
Opstand tegen kruisraketten
In 1984 komt ook Beerta in opstand tegen de nieuwe kruisraketten. Op 7 mei van dat jaar vindt in de zaal van hotel 'Het Gemeentehuis' een openbare raadsvergadering plaats. Belangstellenden worden uitgenodigd om hun vredesgevoelens tot uiting te brengen en kunnen zich opgeven bij de burgemeester [5].
Huwelijksfeesten
Bruiloften en andere huwelijksfeesten in Beerta worden doorgaans gehouden in de zaal van hotel 'Gemeentehuis'. Ik herinner me nog dat mijn oom Jans en tante Fine Wesselink daar hun huwelijk hebben herdacht met een groot feest. Ik ben dan zestien jaar en de moeder van mijn eerste liefde heeft het 'uitgemaakt'. Ik heb het grootse deel van de avond vlak voor het podium gezeten en mijn verdriet verdronken. Letterlijk, want het is de eerste keer in mijn leven dat ik dronken ben geweest. Mijn vader heeft mij op de achterbank van de Renault gelegd en heeft mijn moeder en mij (zonder rijbewijs) naar huis gereden.
Afscheid van de laatste burgemeester
Van 1 april 1982 tot eind 1989 is de communistische en populaire communistische Hanneke Jagersma burgemeester van de 'Aantrekkelijke woongemeente en kernwapenvrij'. Op 28 december neemt zij onder enorme belangstelling afscheid als burgemeester van de gemeente Beerta per 1 januari 1990 in verband met de herindeling. Ook haar afscheid vindt plaats in hotel 'Gemeentehuis' [6].
Het einde van het complex
De familie Van Rijnberk verkoopt het bedrijf in 1991 aan de gemeente Beerta. De kok S. Plat heeft er elf jaar gewerkt en begint daarna een broodloop annex winkel in Beerta. De spaarbank houdt de zittingen voortaan in dorpshuis Iemekörf en de familie Van Rijnberk verhuist in januari 1992 naar Harderwijk. Het pand wordt in 1993 gesloopt evenals het aangelegen gemeentehuis. Op de vrijgekomen plaats staat nu Zorgcentrum De Tjamme.
Opmerking\oproep: Een van de eigenaars van hotel 'Gemeentehuis' komt in dit artikel helaas niet voor. Over hem (Velthuis) heb ik niets kunnen vinden. Zie ook de foto bovenaan dit artikel. Daar zie je op het uithangbord 'Velthuis' staan. Ook beschik ik nog over een afbeelding van een suikerzakje met daarop de naam 'H. Velthuis'. Deze kan niet worden gepubliceerd i.v.m. de copyright die er op rust. Tussen circa 1952 en 1965 kom ik in advertenties regelmatig de naam Velthuis tegen en 'hotel Velthuis'. Bijvoorbeeld in een advertentie van Etty Weerts en Bert Kling, Veenweg 45 te Beerta, die op 8 september 1963 een receptie houden in 'Hotel Gemeentehuis (Velthuis) te Beerta' i.v.m. hun verloving [19].
Bronnen:
1. RHC GA, 2324 Samenwerkende Groninger Bondsspraarbanken Groep, 1842-2000.
|
||||||||||||||||||
